DAO là gì? DAO sẽ giúp các thành viên tiếp cận, kiểm chứng cũng như tham gia vào những quyết định của tổ chức một cách dễ dàng. Hiện nay, Decentralized Autonomous Organization đang ngày càng trở nên phát triển và được mở rộng ở nhiều lĩnh vực khác nhau. Chính vì vậy mà qua bài viết này, Binancevi.com sẽ chia sẻ những kiến thức hữu ích về DAOS là gì cũng như những tiềm năng của chúng một cách chi tiết đến với các trader.
DAO là gì? Decentralized Autonomous Organization là gì?
DAO có tên gọi đầy đủ là Decentralized Autonomous Organization. Đây là một tổ chức tự trị phi tập trung có thể hoạt động một cách độc lập mà không cần phải nhờ con người khác thiệp vào. Điều này hoàn toàn khác với các tổ chức truyền thống như Google, Facebook,… bằng cách ứng dụng những bộ quy tắc đã được mã hóa code.
Tìm hiểu về Decentralized Autonomous Organization là gì?
Khi tìm hiểu về DAOs là gì, trader nên biết rằng đây là một chủ đề vô cùng rộng, chúng được hiện hữu từ các blockchain, giao thức DeFi áp dụng theo mô hình quản trị on-chain cho đến những nhóm áp dụng cơ chế đề xuất cũng như biểu quyết on-chain trong những lĩnh vực khác nhau.
Tuy nhiên, tất cả sẽ đều có đặc điểm chung đó chính là các thành viên ở trong DAO sẽ có thể dễ dàng tiếp cận, kiểm chứng đề xuất, hành động của tổ chức và đồng thời tham gia vào những quyết định được DAO đề ra.
Bối cảnh của Decentralized Autonomous Organization trong Crypto
Decentralized Autonomous Organization có xu hướng phát triển cùng với blockchain theo tính phi tập trung, tức là decentralized. Tuy nhiên, qua từng ngày, chúng càng nhận được nhiều sự chú ý đến từ giới trading bởi vì những yếu tố như sau:
Sức nặng của việc phi tập trung ngày càng lớn
Các tổ chức tài chính truyền thống cũng như chính phủ của các quốc gia đều đưa ra nhiều biện pháp kiểm soát người dùng. Những ông lớn ở trong nhiều lĩnh vực đang nắm giữ quyền lực quá nhiều và đang đưa ra các hành động lạm dụng đến sức mạnh của mình. Điều này đã trở thành một tác nhân thôi thúc người dùng vượt khỏi các hạn chế đó và sau đó là lấy lại các quyền lợi vốn dĩ thuộc về mình.
Phi tập trung có sức mạnh ngày càng một lớn
Crypto thu hút nhiều giá trị
Từ DeFi, NFT hay những lĩnh vực khác như giải trí, âm nhạc,… Crypto hiện đang thu hút được một lượng giá trị có tốc độ tăng trưởng vô cùng nhanh chóng. Để có thể dễ dàng tiếp cận được miếng bánh này, việc tạo ra các DAO cùng với sự tham gia của nhiều bên sẽ giúp cho chúng có sự bổ trợ lẫn nhau, từ nguồn vốn, quan hệ, kinh nghiệm và cả những yếu tố khác nữa.
Chẳng hạn như trader có thể kể đến các Ventures DAO như là MetaCartel DAO, The LAO, Yield Guild,… khi những thành viên cùng nhau tập trung lại để hình thành nên các quỹ và tiến hành đầu tư vào những dự án Crypto.
Ưu điểm và nhược điểm của DAOs là gì?
Những lợi ích từ DAO là gì?
Qua từng ngày, các ưu điểm được Decentralized Autonomous Organization thể hiện ngày càng trở nên rõ ràng hơn. DAO sẽ giúp cho các trader khi tham gia tìm lại được những “quyền” mà họ từ bất lâu nay họ không chạm tới được.
- Những kế hoạch của một tổ chức, những thứ mà thường sẽ chỉ được biến đến cũng như được quyết định bởi những nhân vật đứng đầu thì giờ đây đều có thể được các thành viên biết đến và tiến hành biểu quyết. Kết quả sau đó sẽ được thực hiện dựa theo mong muốn của số đông biểu quyết.
- Các thành viên ở trong tổ chức không được đặt nặng về việc quen biết và phải có sự tin tưởng lẫn nhau. Lý do là bởi vì bây giờ mọi hành động sẽ đều được ghi lại on-chain và mở ra rất nhiều tiềm năng mới đối với việc hợp tác.
- Áp dụng game theory, trader tham gia sẽ nắm giữ một phần của DAO, vì vậy các trader sẽ được phép lựa chọn ra các đề xuất để giúp DAO phát triển hơn. Các đề xuất được đề ra cũng cần phải được cân nhắc kỹ lượng nhằm mang lại lợi ích cho tất cả số đông.
- Và rất nhiều ưu điểm khác của DAO nữa đang chờ đợi được khai phá qua từng ngày.
Những ưu điểm cơ bản của Decentralized Autonomous Organization
Những hạn chế của DAOs là gì?
Cho đến hiện tại, DAO có những hạn chế chung nhất định như sau:
- Về tính bảo mật: Đây là vấn đề liên quan đến hợp đồng thông minh – Smart Contract. Một khi DAO đã triển khai thì việc thay đổi sẽ rất khó, mọi hoạt động đều phải được diễn ra bình thường đúng như những gì đã Smart Contract quy định. Không những thế, bảo mật của Smart Contract cũng được xem là một vấn đề vô cùng quan trọng, nổi bật nhất như là vụ The DAO hack.
- Về tính pháp lý: Khung pháp lý dành cho DAO chưa có rõ ràng. Nếu như mặt pháp lý của DAO không có tính thuyết phục thì sẽ hình thành nên một rào cản lớn đối với việc sử dụng DAO. Bởi vì những người tham gia sẽ là bên chịu các trách nhiệm về mặt pháp lý nếu như có vấn đề nào đó xảy ra.
- Quyết định tệ hại: Các thành viên của DAO được quyền biểu quyết một cách dân chủ. Với các quyết định mang tính học thuật và tính phức tạp thế nhưng lại có những người biểu quyết không hiểu được hoặc là họ không biết vấn đề mà mình đang biểu quyết là gì. Điều này từ đó dẫn đến các quyết định tệ hại vì phần lớn mọi người sẽ không có kiến thức vững chắc và rõ ràng về những quyết định liên quan.
- Thường xuyên bị trì hoãn: Bên cạnh các tình huống khẩn cấp thì việc bỏ phiếu có được thông qua hay không cần phải có thời gian chờ đợi xử lý sẽ gây ra cho DAO nhiều hệ quả xấu. Chẳng hạn như trường hợp của Marker trong thời điểm thị trường bị sập vào tháng 03 năm 2020, nếu như khi đó còn chờ đợi để vote xong mới bắt đầu triển khai những biện pháp hợp lý thì chắc chắn tài sản sẽ bị thiệt hại rất lớn.
- Privacy: Tất cả đều minh bạch on-chain không hoàn toàn là một điều tốt. Việc những đề xuất muốn được thực hiện phải bắt buộc được đưa on-chain để biểu quyết sẽ đồng nghĩa với việc kết hoạch phát triển được hoàn toàn công khai và các đường đi, hướng đi tương lai của dự án có khả năng sẽ bị đối thủ cạnh tranh nắm được.
- Centralized entity: Một thực thể hay một tổ chức có sức mạnh voting cao hơn so với những thành viên khác sẽ tạo nên một cảm giác đó là centralized ngay trong chính việc voting của protocol.
DAOs có những hạn chế nào cần được cải thiện
Ở đây, một ví dụ được đưa ra đó chính là một trường hợp của dự án Uniswap. Đã có đề xuất được đưa ra về việc bán một lượng token UNI có giá trị tương đương 20 triệu USD để làm quỹ cho “DeFi Education Fund” nhằm mục đích làm lobby với nhà làm luật. Tuy nhiên, một điều đáng nói lúc này đó là cộng đồng Uniswap lại gần như là không biết gì về đề xuất này cho đến ngày cuối cùng và kể cả khi có người phản ứng lại thì số lượng vote “đồng ý” đã quá lớn. Điều này đã chứng tỏ được phần nào mức độ Centralized của UNI trong việc quản trị.
Những loại hình DAO trong thị trường Crypto
Khi tìm hiểu về Decentralized Autonomous Organization là gì, mặc dù đã biết DAO có thể phát triển ở trong rất nhiều lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung thì chúng sẽ được chia thành 2 loại chính như sau:
Token-Based DAO
Token-Based DAO là một loại token có vai trò vô cùng quan trọng trong sự vận hàng của Decentralized Autonomous Organization. Đây chính là loại hình phổ biến nhất bởi vì token chính là mạch máu cũng như là hiện diện ở mọi lúc mọi nơi ở trong thị trường Crypto.
- Các Blockchain như Ethereum, Bitcoin: Tính bảo mật sẽ được Miner đảm bảo cho mạng lưới và đổi lại chính là nhận được phần thưởng token.
- Các Protocol như Unswap, Maker DAO, Sushiswap,…: Đối với các quyết định ở trong Protocol, token holders sẽ đều có quyền biểu quyết.
Với ưu điểm này của model, đây chính là khả năng mở rộng (hay còn gọi là scale) vô cùng tốt khi người dùng nào cũng có thể nắm giữ token, tuy nhiên sẽ gặp phải rất nhiều khó khăn trong việc tận dụng nguồn lực cũng như là việc cùng nhau đi đến những thống nhất, những quyết định chung.
Đôi nét về Token-Based DAO trong thị trường Crypto
Shared-based DAO – Organization
Shared-based DAO – Organization sẽ đại diện cho một nhóm hoặc một tổ chức có chung mục tiêu ở trong một lĩnh vực nhất định nào đó. Điển hình ở đây có thể là sự tập trung của các Ventures DAO trong việc đầu tư. Các thành viên sẽ tiến hành sử dụng cổ phần (shares) để biểu quyết cho các hoạt động của tổ chức.
Chẳng hạn như The LAO, một VC Dao ở trong đó, những thành viên góp vốn sẽ được nhận tỷ lệ share tương đương với số vốn góp cũng như sẽ có quyền voting hoặc là proposal dự án để những thành viên khác thuộc The LAO biểu quyết và xem xét liệu rằng có nên đầu tư không.
Nếu như Token-based DAO người nào cũng đều tiếp cận đến token cũng như tham gia vào DAO. Shared-based DAO thông thường sẽ permissioned và đồng thời yêu cầu những người tham gia vào đáp ứng được một điều kiện bắt buộc nào đó. Ưu điểm của model này đó là dễ quản lý và tập trung được nguồn lực, tuy nhiên nó lại rất khó trong việc scale.
Organization hay chính là Shared-based DAO
Lưu ý rằng, các DAO khi ở trong cùng một lĩnh vực có thể sử dụng model khác nhau là chuyện hoàn toàn bình thường. Chẳng hạn như trong Ventures DAO, The Lao đã sử dụng model là Shared-Based còn token-based với YGG token được áp dụng trông Yield Guild Games.
Những dự án nổi bật hiện tại của DAO
Khi tìm hiểu về DAO là gì? Một vài dự án DAO nổi bật sẽ được chia sẻ ngay sau đây để có được cái nhìn tổng quan hơn về cách thức chúng hoạt động ở trong thực tế.
Token-based DAO
Ethereum
Ethereum được biết đến là một DAO cùng với cơ chế Proof of Stake, nghĩa là incentives hưởng fee và block reward cho mine. Nhưng đổi lại miner cần phải thực hiện những hoạt động vận hành ví dụ như khai thác khối mới, đảm bảo bảo mật cho mạng lưới, xác nhận giao dịch.
Dù cho khi nâng cấp lên Ethereum 2.0 cùng với model Proof of Stake. Nguyên lý này vẫn sẽ không có gì thay đổi khi mà các stakers đóng vai trò là bên xác nhận giao dịch cũng như đảm bảo tính bảo mật cho mạng lưới để đổi lại incentive.
Bên cạnh đó, miner sẽ có quyền vote với các đề xuất về sự phát triển của EIP (Ethereum). Có thể nói rằng sự phát triển của Ethereum trong tương lai sẽ phụ thuộc khá lớn vào sự quyết định của những thành phần ở trong DAO.
SushiSwap
Sushi là một trường hợp vô cùng hay trong việc cộng đồng đóng một vai trò quyết định đối với sự phát triển của dự án. Và tháng 7 năm 2021, đã có một sự đề xuất bán hơn 50 triệu Sushi với mức giá discount cho VC. Cuối cùng đề xuất này đã không được cộng đồng thông qua và Sushi mặc dù không có nguồn vốn của VC nhưng vẫn có thể tiếp tục phát triển được.
Dự án DAO nổi bật – SushiSwap
Về mặt thiệt hại hay lợi ích sẽ không được nhắc đến ở đây qua quyết định này, mà chúng tôi chỉ muốn nói rằng DAP đang chiếm một vị thế vô cùng quan trọng và thông qua DAO thì sức mạnh của cộng đồng cũng đang được thể hiện một cách rõ ràng nhất.
Compound
Compound chính là một protocol hoạt động cùng với việc quản trị on-chain vô cùng thành công. Thông qua việc cho phép các token holders tham gia bỏ phiếu với những đề xuất ở trong protocol và đồng thời đi cùng với sự ra mắt vào ngày 15/06/2020 của token COMP đã giúp Compound xây dựng rõ ràng về một kế hoạch tăng trưởng. Từ đó, tiếp tục duy trì được một vị thế là một trong số các lending platforms hàng đầu.
Shared-based DAO
The Lao
Trong các Quỹ đầu tư phi tập trung thì The Lao chính là dự án nổi bật nhất được thành lập vào tháng 4 năm 20020. Hiện tại, The Lao đã có 35 khoản đầu tư được hoàn thành và phần lớn sẽ là những dự án trên nền tảng Ethereum như Lido Finance, Zapper, Gitcoin,… The LAO cũng đang là quỹ đầu tư trong số các Quỹ đầu tư phi tập trung hoạt động mạnh mẽ nhất.
Tiềm năng của DAO là gì?
Trong suốt khoảng thời gian qua, hệ sinh thái của Dao đã chứng kiến được sự tăng trưởng một cách đầy ngoạn mục với sự xuất hiện qua hàng trăm dự án mới. Những dự án này sẽ tập trung vào nhiều lĩnh vực khác nhau. Điều này cho thấy một tiềm năng vô cùng rộng lớn nhờ vào việc áp dụng model DAO.
Khi xét riêng tại DeFi, Governance chính là một use case tiêu chuẩn dành cho những token của dự án. Dự án càng lớn thì use case này cũng sẽ có giá trị càng lớn. Trong số những dự án sở hữu TVL cao nhất, phần lớn toàn bộ sẽ đều được cộng đồng quản lý. Những quyết định được đề xuất cũng như vote bởi những thành viên đang sở hữu token của dự án. Không những thế, model DAO cũng đã trở thành thứ bắt buộc phải có đối với những DeFi protocol phát triển.
Decentralized Autonomous Organization và những tiềm năng của chúng
Các DAO nắm giữ giá trị ngày càng lớn mạnh, số tài sản trong treasury khi chỉ xét riêng nhánh Ventures DAO đã vượt qua được mốc tỷ USD.
Hiện nay, DAO đang được áp dụng rất nhiều trong các lĩnh vực như services, social,… thì lượng giá trị đang được các DAO nắm giữ sẽ có tiềm năng trưởng cực kỳ lớn.
Dự phóng cho DAO
Có rất nhiều DAO hiện nay áp dụng token để leveraged model Shared-based DAO, chẳng hạn như BitDAO, Whale, Jenny DAO, Yield Guild Game,… Việc làm này được thực hiện với mục đích giúp scale DAO được nâng lên một tầm cao mới, khi mà mọi người ai cũng đều có thể tham gia DAO.
Tuy nhiên, tại sao đến thời điểm hiện tại thì model này vẫn chưa thể scale?
Chẳng hạn như dự án của Yield Guild Game gặp phải các vấn đề về liên quan đến việc phân bổ tài nguyên cũng như là chia sẻ doanh thu. Còn BitBao thì cho đến hiện nay vẫn chưa biết nên phải làm gì với số tiền khổng lồ được gọi là vốn. Nguyên nhân của vấn đề này chủ yếu bắt nguồn từ việc chưa có một framework nào thích hợp để có thể mở rộng giống như Decentralized Autonomous Organization.
DAO hiện tại, tạm gọi là DAO 1.0 sẽ có mọi thứ lộn xộn cũng như chua có sự phân chia rõ ràng. Từ đó kiến cho công việc và lợi ích đều bị rối loạn và không tạo ra được positive feedback loop.
Còn đối với DAO 2.0 mọi thứ sẽ được leverage và sắp xếp cho nhau. Mọi thứ đều được hoạt động một cách trơn tru với nhau tương tự như model của công ty truyền thông. Tuy nhiên nó sẽ có khả năng scale cực kỳ tốt khi mà một người nào đó tham gia cũng đều có quyền đóng góp ở trong DAO.
Trong tương lai, DAO sẽ có một framework để phẩn bổ nguồn lực, chia sẻ doanh thu hợp lý và để trong tổ chức không tạo ra các mâu thuẫn. Không những thế, các hạn chế của Decentralized Autonomous Organization được chia sẻ ở phần trên cũng sẽ dần được giải quyết.
Những cơ hội được đầu tư với Decentralized Autonomous Organization trong Crypto
Hiện tại, Decentralized Autonomous Organization vẫn còn khá mới mẻ nhưng chúng lại có một tốc độ phát triển vô cùng nhanh chóng. Đứng dưới vị thế là nhà đầu tư, giai đoạn này chính là cơ hội cực kỳ tuyệt vời để trader có thể tìm kiếm các nhánh đầu tư hiệu quả, tiềm năng cũng như mở cho bản thân vị thế mới.
Như vậy, cá nhánh đầu tư tiềm năng trong Crypto của Decentralized Autonomous Organization là gì?
Những dự án có DAO phát triển
Đây chính là một cách đầu tư trực tiếp nhất để có thể đánh giá một DAO liệu rằng có thành công không. Trader có thể dựa vào những tiêu chí đó là:
Người đứng đầu DAO đang có định hướng phát triển dự án tốt không?
Mặc dù dành cho mọi người, thế nhưng Decentralized Autonomous Organization lại không đồng nghĩa với việc không có các nhân vật có tầm ảnh hưởng quan trọng và lớn đến DAO. Các đề xuất của họ sẽ là một tác nhân trực tiếp và tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của DAO.
Chẳng hạn như Compound, VC và những người nổi tiếng ở trong giới Crypto sẽ chính là những nhân vật có tầm hưởng hàng đầu đến các quyết định của DAO. Kiến thức và tầm nhìn của họ sẽ giúp Compound có được các kế hoạch phát triển tốt ở trong khoảng thời gian qua.
Tiêu chí đánh giá dự án DAO phát triển
Cộng đồng DAO có thật sự mạnh không?
Hiệu ứng mạng lưới có một vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển của mọi dự án. Việc DOGE có thể nằm trong top các dự án có vốn hóa thị trường cao nhất không phải là điều ngẫu nhiên. Khi cộng đồng mạnh và đồng thời có sự hỗ trợ lẫn nhau thì mới góp phần giúp dự án tiến xa hơn được.Chẳng hạn như những dự án có cộng đồng Decentralized Autonomous Organization mạnh mẽ có thể nhắc đến ở thời điểm hiện tại đó chính là Gitcoin (GTC), Olympus DAO (OHM), Sushiswap (Sushi),… Trader có thể đánh giá nhanh chóng bằng vượt lướt vào nhóm Telegram, Discord của các dự án, họ có cộng đồng rất mạnh và đều tham gia vào các đề xuất của dự án một cách tích cực.
Kiếm tiền nhờ vào DAO
Giống như các dự án Ancient8, Yield Guild Game,…. nơi mà người tham gia hoàn toàn có thể cày game, cho thuê NFT hoặc cũng có thể là tài khoản để kiếm lợi nhuận. Hiện nay, Decentralized Autonomous Organization đã mở ra cho những người tham gia rất nhiều cơ hội việc làm.
Không cần nói đâu xa, trader cũng có thể thấy được rằng hiện nay người dân Philippine đã xem việc chơi Axie Infinity như là một nghề tay trái của mình. Trader có thể dành đôi chút thời gian để tự tìm kiếm cho mình những cơ hội kiếm tiền như thế để giúp nguồn thu nhập của mình được gia tăng lên.
Không những thế, việc tìm hiểu DAO là gì cũng như tham gia vào các Decentralized Autonomous Organization này cũng sẽ giúp trader tích lũy thêm được nhiều kinh nghiệm, nguồn lực cũng như là sự giúp đỡ đến từ cộng đồng. Từ đó, tốc độ sinh lời cũng sẽ được đẩy nhanh hơn.
Dựa vào Decentralized Autonomous Organization để kiếm tiền
Đi tìm người bán xẻng ở trong cơn sốt vàng
Đây chính phần nhận được khá nhiều sự yêu thích khi đi tìm các cơ hội đầu tư. Nếu như dành thời gian lọc những dự án làm về trend thì trader có thể tìm những người cung cấp dịch vụ cần thiết cho những dự án đang làm về trend này. Như vậy, phạm vi tìm kiếm có thể được giảm bớt và có thể upside cao hơn.
Các dịch vụ cần thiết dành cho DAO đó là:
- Infrastructure: Colony, Aragon, Gnosis Safe, Snapshot.
- Frontend & Analytics: Tally, DAOHAUS, boardroom.
- Payment: Superfluid, Sablier.
- Discussion: Telegram, Discord.
- Identity: ENS, IDX.
- Và còn nhiều dịch vụ khác nữa.
Như vậy khi tìm hiểu về DAO là gì cũng như Decentralized Autonomous Organization là gì thì trader sẽ nhận thấy rằng DAO đang có một tốc độ phát triển vô cùng nhanh chóng và nhận được sự chú ý ngày càng nhiều. Tuy nhiên, cho đến hiện tại thì DAO vẫn còn rất nhiều việc cần phải hoàn thiện hơn. Với bài viết trên của Binancevi.com, hy vọng rằng trader sẽ có được một phương hướng rõ ràng cũng như tìm ra thêm nhiều cơ hội mới cho bản thân mình.
Tôi Vũ Khương Thế – tác giả của trang web BinanceVi.com. Với hơn 5 năm trong thị trường tiền ảo với các thăng trầm mà bản thân đã rút được một ít kinh nghiệm. Tôi không muốn các anh em phạm phải những sai lầm mà tôi đã từng có. Đầu tư lúc được lúc mất nhưng trang bị đầy đủ kiến thức giúp ta vững tâm hơn với các quyết định của bản thân.
